ΛΙΤΣΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗ
από την παρουσίαση του βιβλίου, "Ο Δραπέτης" της Λίτσας Πατεράκη
στον Πολυχώρο Άγκυρα
εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος
για το βιβλίο μίλησαν:
ο Δημήτρης Βαρβαρήγος, η Μαρίνα Γκάτσου, η Ελένη Νανοπούλου και η ίδια η συγγραφέας διάβασε κείμενα της.
μουσική από τον Γιάννη Νανόπουλο
Όταν μου έδωσε η Λίτσα Πατεράκη να διαβάσω τα κείμενα της, πριν ακόμη πάρει την απόφαση να τα εκδώσει για να της πω τη γνώμη μου, έμεινα έκπληκτος από τον ελκτικό τρόπο της γραφή της.
Τώρα που το έκδωσε, με τίτλο ο «Δραπέτης», θα μπορούσε με δική μου πάντα γνώμη να φέρει κάλλιστα τον τίτλο «η Λύτρωση». Βέβαια σαν χειρόγραφα δεν είχα νιώσει την αίγλη όπως όταν το διάβαζα από το βιβλίο στο οποίο βρήκα ένα πολύ τρυφερό και έντονα ρεαλιστικό κείμενο.
Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος και όταν το ξαναδιάβασα, αναγνώρισα πόσο στερεή είναι η γραφή της που μου κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον να το διαβάσω και πάλι με μεγαλύτερη θα έλεγα προσοχή καθώς οι έννοιες που έβρισκα μέσα στο κείμενο κέντριζαν την περιέργεια μου σαν να ήταν η έκπληξη που μου είχε χαρίσει η πρώτη φορά.
Δεν έχω διαβάσει άλλο κείμενο ή άλλο βιβλίο της Πατεράκη για να γνωρίζω και να μπορώ να συγκρίνω τη δυναμική της γραφής της, αλλά από αυτό το βιβλίο βγάζω μόνον θετικά συμπεράσματα.
Μέσα από την άρτια λογοτεχνική περιγραφή των αισθήσεων του Ορφέα, ο ήρωας της Πατεράκη, αφηγείται με εσωτερική και συναισθηματική ένταση τον κόσμο που περιβάλλει τη ζωή του.
Πατέρας, μάνα, αδερφή, η κυρία Έλενα ο πρώτος πόθος και κατόπιν η άσβεστη αγάπη που ξυπνάει στο πρόσωπο μιας Άννας, μα οι τύψεις και οι ενοχές ως κυρίαρχο στοιχείο κατατρώγουν τον τρομερά ευαίσθητο ψυχικό κόσμο που κυοφορείται στην καρδιά του Ορφέα.
Όταν μου έδωσε η Λίτσα Πατεράκη να διαβάσω τα κείμενα της, πριν ακόμη πάρει την απόφαση να τα εκδώσει για να της πω τη γνώμη μου, έμεινα έκπληκτος από τον ελκτικό τρόπο της γραφή της.
Τώρα που το έκδωσε, με τίτλο ο «Δραπέτης», θα μπορούσε με δική μου πάντα γνώμη να φέρει κάλλιστα τον τίτλο «η Λύτρωση». Βέβαια σαν χειρόγραφα δεν είχα νιώσει την αίγλη όπως όταν το διάβαζα από το βιβλίο στο οποίο βρήκα ένα πολύ τρυφερό και έντονα ρεαλιστικό κείμενο.
Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος και όταν το ξαναδιάβασα, αναγνώρισα πόσο στερεή είναι η γραφή της που μου κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον να το διαβάσω και πάλι με μεγαλύτερη θα έλεγα προσοχή καθώς οι έννοιες που έβρισκα μέσα στο κείμενο κέντριζαν την περιέργεια μου σαν να ήταν η έκπληξη που μου είχε χαρίσει η πρώτη φορά.
Δεν έχω διαβάσει άλλο κείμενο ή άλλο βιβλίο της Πατεράκη για να γνωρίζω και να μπορώ να συγκρίνω τη δυναμική της γραφής της, αλλά από αυτό το βιβλίο βγάζω μόνον θετικά συμπεράσματα.
Μέσα από την άρτια λογοτεχνική περιγραφή των αισθήσεων του Ορφέα, ο ήρωας της Πατεράκη, αφηγείται με εσωτερική και συναισθηματική ένταση τον κόσμο που περιβάλλει τη ζωή του.
Πατέρας, μάνα, αδερφή, η κυρία Έλενα ο πρώτος πόθος και κατόπιν η άσβεστη αγάπη που ξυπνάει στο πρόσωπο μιας Άννας, μα οι τύψεις και οι ενοχές ως κυρίαρχο στοιχείο κατατρώγουν τον τρομερά ευαίσθητο ψυχικό κόσμο που κυοφορείται στην καρδιά του Ορφέα.
Η μυθιστορία εμφανίζεται ως ένας απολογητικός μονόλογος γεμάτος απ’ όλα τα συναισθήματα των τρυφερών ανθρώπων, εκείνων που στις φλέβες τους τραγουδάει το αίμα.
Η Πατεράκη προβάλει έναν δραματικό τόνο λες και η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης που διαπνέει όλο το βιβλίο να αποτελεί και το κύριο στίγμα του.
Κείμενο πεζό με μέτρο και ρυθμό ποιητικό. Ύφος, λιτό κι απέριττο δίχως επιτήδευση απόδοσης αλλά με αυθόρμητη ικανότητα που αποδίδει ένα σωστό σύνολο που μπορεί ν’ ανταποκρίνεται σε κάθε περίσταση στη δράση του ήρωα της.
Ο λόγος άμεσος και αφαιρετικός δίνει νόημα και ένταση με λιγοστές λέξεις προγράφοντας τα συμβάντα, τους ήρωες και τη δράση τους με την αμεσότητα ενός καλού χειριστή της γλώσσας.
Αυτό εισπράττει ο αναγνώστης, υποβάλλεται στο κλίμα και τις εντάσεις που έχει δημιουργήσει η συγγραφέας έτσι που η συναισθηματική του φόρτιση να είναι ανάλογη με τη δική της.
Η πρώτη αγάπη στην πρώιμη ηλικία φώλιασε για πάντα στη ζωή του. Με θράσος πιάστηκε απ’ την παιδικότητα του, την έγδυσε, τη βίασε και την πέταξε ύστερα στ’ αποκαΐδια.
Και η μετέπειτα έμπυρη γνώση ενός βιασμού τύλιξαν τη ψυχή του με πόνο και συγκίνηση. Πως κατόπιν η αγάπη του που ατσαλώθηκε μέσα στις ίδιες κι απαράλλαχτες ευαίσθητα σκληρές αναζητήσεις όνειδος και συστολής να βρει διέξοδο σε μια καρδιά που ήθελε να μείνει αμόλυντη;
Δεν μπορώ να εκφράσω περισσότερα λόγια για το θέμα του βιβλίου, μην σας χαλάσω το σασπένς της ανάγνωσης. Απλά θα σας μεταφέρω την άποψη μου πως το κείμενο ικανοποιεί μέσα από μια γραφή που εκφράζει τις απόκρυφες αισθήσεις της ειμαρμένης κάθε ανθρώπου.
Αισθήσεις που κινούνται με ειλικρίνεια ανάμεσα στις αληθινές ανθρώπινες προσδοκίες. Η γραφή παρουσιάζει εικόνες από την πραγματική ζωή που όσο επηρεάζουν τον πρωταγωνιστή άλλο τόσο επηρεάζουν και τον αναγνώστη.
Δραπέτης, ο τίτλος του βιβλίου. Αρχικά φαίνεται απλός, αλλά όσο προχωρά η ανάγνωση αρχίζεις να αναγνωρίζεις από τα βιώματα των ηρώων της, ότι αυτή η λέξη περικλείεται από πολλές έννοιες.
Εμμονή-βάσανο-ζέση-λαχτάρα-μανία-μαρτύριο-μίσος-μονομανία-οργή-πάθηση-παραφορά-περιπάθεια-περιπέτεια-πόθο-μοναξιά-απιστία-πληγή-πλεονεξία-ζήλο-αλαζονία.
Έννοιες δυνατές που αν δοθούν με ακόρεστο πάθος, σε κάνουν να αναζητάς τη φυγή ως μία και μοναδική λύση. Όλα αυτά κι άλλα πολλά στοιχεία υπάρχουν στο βιβλίο που αν τα περικλείσουμε σε μία μόνο λέξη, Δραπέτης, ίσως να είναι ο πιο σωστός τίτλος που διάλεξε η Πατεράκη, στην αίσθηση αναζήτηση του ήρωα της για ν’ αλαφρύνει την ψυχή του από τα πολύπλοκα ανθρώπινα σενάρια της ζωής.
Η άμετρη, όπως προείπα, ευαισθησία του Ορφέα, ανέτρεψε τη ζωή του φτάνοντας στο σημείο να αναρωτιέται, αν τελικά ο εγκλεισμός του ήταν πραγματικά η λύτρωση που έψαχνε απεγνωσμένα να βρει η ψυχή του.
Οι τύψεις βαθιά ριζωμένες στην καρδιά του ως διαχρονικοί δήμιοι θλίψης προκαλούν παραληρήματα υστερίας κατασπαράζοντας κάθε του όνειρο. Αλλά και κάθε ελπίδα του πνίγηκε από αυτές δημιουργώντας ένα σώμα προσωπική φυλακή για κάθε του συναίσθημα.
Κι πάλευε τα βράδια μες’ τη σκοτεινιά, όταν οι σκέψεις γίνονταν σκιές σαν τις αναμνήσεις του, τότε ζευγάρωνε με τη λύτρωση. Στη σκοτεινιά αντάμωνε την αγάπη του, ζωντάνευε στο μυαλό του η Άννα κι έψαχνε με τα χέρια να βρει το παράθυρο της άδειας κάμαρας. Μα, ποτέ δεν το έβρισκε. η Άννα δεν είχε φανεί ακόμη.
Και η ίδια η συγγραφέας μαζί με τον ήρωα της, δείχνει μια δύναμη να θέλει να δραπετεύσει, χωρίς όμως ετούτη η απόδραση να μεταφράζεται σε παραίτηση, ούτε και σε μια απόγνωση που να οδηγεί στον μηδενισμό. Αντίθετα, η ελπίδα και η αισιοδοξία υπομένουν ζωντανές στα βάθη τους έτοιμες να φωτίσουν το άπειρο μέλλον τους μέσα από την αναζήτηση της αγάπης.
Αυτή θα φέρει στον Ορφέα την λύτρωση. Αυτή θα τον βάλει στον κήπο με τα γιασεμιά.
Σ’ αγαπώ Άννα.
Η ειλικρίνεια των συναισθημάτων και των προθέσεων των χαρακτήρων της Πατεράκη είναι φορτισμένες από άκρως ανθρώπινες συμπεριφορές γεμάτες ένταση και συγκίνηση που δείχνουν να θέλουν να βρουν μέσα από τη σχέση τους με τον Άλλον την ιδανική στάση ζωής, γι αυτό σε πολλά σημεία του βιβλίου κάποια κείμενα καταλήγουν με ένα ύφος γνωμικής απόρροιας.
Σαν παράδειγμα, κείμενο από τυχαία σελίδα:
Εκεί που η λέξη άγριος δεν υπάρχει πια. Σ’ εκείνον το δικό μου κόσμο ελεύθερα κι όχι άγρια τα πουλιά φτερουγίζουν ανεξάντλητα στην περιφέρεια του χρόνου. Κάθε που φτάνουν σ’ αυτό το αόρατο σημείο της ένωσης του άπειρου παρελθόντος με το άπειρο μέλλον γενούν την φαντασία που καλπάζει σ’ ιπτάμενα ακατέργαστα επίπεδα. Γενούν την μεγάλη Ιδέα της λύτρωσης, την αετόμορφη κι εκεί όλες οι θάλασσες αναρριγούν.
Το κείμενο αναδεικνύει το γόνιμο πείσμα της συγγραφέως να πετύχει μέσα από την αφήγηση του ήρωα της, το στόχο της να δημιουργήσει ένα αποτέλεσμα που να ανταποκρίνεται σε κάθε περίσταση ώστε να προκαλέσει την ευχαρίστηση εκείνη που χαρίζει το ευανάγνωστο.
Αγαπητή μου φίλη Λίτσα συγχαρητήρια και καλή συνέχεια.
